Ptaszyniec kurzy (Dermanyssus gallinae) należy do najczęściej występujących pasożytów ptactwa hodowlanego, przede wszystkim drobiu. Jego pojawienie się w kurniku może spowodować poważne problemy – nawet doprowadzić do masowego padania kur. Problem z tym szkodnikiem może zaistnieć również w okresie zimowym.
Czym jest ptaszyniec kurzy?
Ptaszyniec kurzy to gatunek pasożytniczego roztocza atakującego ptactwo – żywi się jego krwią (żer odbywa się w czasie, gdy ptaki śpią). Zagrożony zarażeniem się ptaszyńcem jest przede wszystkim drób, ale problem dotyczy też innego ptactwa hodowlanego oraz dzikiego. W naturalnym środowisku miejscem rozwoju i życia tych pasożytów jest kora drzewna, wszelkie szczeliny w drzewach. Stamtąd nocą wyruszają w poszukiwaniu ptasich ofiar przesiadujących na gałęziach (nawet tych znacznie oddalonych). Ptaszyńce w drodze do żywiciela docelowego (ptaków) mogą też korzystać z żywicieli pośrednich – ssaków (np. psów czy nawet ludzi). Samice ptaszyńca mogą składać nawet do 8 jaj dziennie, z których po upływie mniej więcej 3 dni wykluwają się larwy. Te po upływie 1-2 dni przekształcają się w protonimfy i następnie, po kolejnych 1-2 dniach, w deutonimfy. Po 2-3 dniach powstają osobniki dorosłe. Idealna temperatura do rozrodu ptaszyńca to 20-25 stopni Celsjusza. Wystarczy kilkanaście tygodni korzystnych warunków, aby populacja ptaszyńca doprowadziła do zagrożenia upadku hodowli.
Trzeba pamiętać, że dorosłe ptaszyńce są dość wytrzymałe, jeśli chodzi o niekorzystne warunki termiczne. Niskie temperatury przede wszystkim spowalniają wykluwanie się i rozwój larw (w optymalnych warunkach przemiana larwy do postaci dorosłej trwa ok. 7 dni). Aktywność ptaszyńca zanika przy temperaturze spadającej poniżej 9 stopni Celsjusza, przy czym trzeba mieć na uwadze, że standardowa temperatura w kurniku wynosi 18-22 stopni. Dopiero przy temperaturach utrzymujących się poniżej minus 20 stopni pasożyt ten ginie. Warto pamiętać, że bez pożywienia ptaszyńce mogą przetrwać nawet do 9 miesięcy!
Jak rozpoznać ptaszyńca?
Ciało ptaszyńca kurzego jest mocno spłaszczone i owalne. Ma szarożółtą barwę – zmienia się ona na coraz ciemniejszą wraz z tym, jak pasożyt napełnia się krwią, aż w końcu staje się czerwona. Dość trudno jest jednak w bezpośredni sposób zauważyć obecność tego pasożyta ze względu na mały rozmiar. Ciało samicy osiąga długość ok. 0,7 mm, natomiast samca ok. 0,6 mm. Napełnione krwią osobniki stają się większe o 30% (w przybliżeniu). Jeśli chodzi o odnóża, to larwy ptaszyńca wyposażone są w trzy pary (do poruszania używają dwóch par), natomiast nimfy oraz dorosłe osobniki mają po cztery pary (poruszają się za pomocą trzech).
Główną bronią pasożytniczego roztocza są wysunięte szczękoczułki. To właśnie nimi przecina on skórę ptaka. Natomiast uwalniana w dalszej kolejności toksyczna ślina powoduje miejscowe zmiękczanie tkanki – to umożliwia pasożytowi dostanie się do naczyń krwionośnych. Oznaką obecności ptaszyńca w hodowli są drobne czerwone ślady po ugryzieniach, a także niespokojne zachowywanie się ptaków.
Jakie zagrożenie stwarza ptaszyniec?
Ptaszyńce poruszają się bardzo szybko, co jest powodem odczuwania intensywnego swędzenia przez ich ofiary. Właściwy żer trwa do momentu, aż osobnik napełni swoje ciało krwią. Może trwać to nawet 2 godziny. Po tym pasożyt odrywa się od ciała ptaka. Konsekwencje aktywności ptaszyńca są dość poważne. Bardzo młode ptactwo (pisklęta) zaatakowane przez ptaszyńca może masowo padać. Z kolei w przypadku dorastających osobników żer ze strony pasożyta może w znaczący sposób ograniczać ich rozwój. Ogółem pobieranie krwi oraz wstrzykiwanie toksycznej śliny przez ptaszyńca prowadzi do znacznego wychudzenia drobiu (m.in. przez wywoływanie niedokrwistości, stresu, a także bezsenności), co z kolei prowadzi do zakłócania procesu produkcji jaj (nieśności kur niosek). Świąd z kolei powoduje to, że ptaki zaczynają się dziobać i w ten sposób uszkadzają swoje ciała. Dodatkowo pasożyt ten może przenosić niebezpieczne drobnoustroje chorobotwórcze – toksoplazmozę czy białaczkę drobiu.
W przypadku braku naturalnego żywiciela omawiany szkodnik może zaatakować zwierzęta inne niż ptaki, np. bydło, ale także zwierzęta domowe – choć nie będzie żywił się ich krwią, to może je dotkliwie pogryźć, kiedy będą mu służyły za pośrednika w dostaniu się do ptactwa. Ptaszyniec stwarza również zagrożenie dla człowieka (szczególnie narażeni są hodowcy drobiu) – ugryzienia tego pasożyta mogą wywoływać reakcję alergiczną, zapalenie skóry, przyczyniać się do powstawania astmy oskrzelowej. Przenosi także bakterie salmonelli czy E. coli. Istnieje podejrzenie, że ponadto może być transmiterem groźnych wirusów wywołujących zapalenie mózgu oraz rdzenia kręgowego.
Jak pozbyć się ptaszyńca z kurnika?
Za dnia ptaszyńce chowają się w różnych trudnodostępnych zakamarkach kurnika – np. w szczelinach otaczających gniazda, jego ściółce czy w przestrzeniach pod podłogą. Często też przesiadują w przewodach wentylacyjnych czy nawiewowych. To wszystko sprawia, że walka z tym pasożytem jest dość trudna. Jak już zostało wspomniane, ptaszyńce aktywne stają się w porze nocnej. Problem z nimi przybiera największą skalę w miesiącach letnich, ale zimą też jest obecny, w szczególności w ogrzewanych pomieszczeniach, w których znajduje się drób.
Podstawą profilaktyki, która pozwoli zmniejszyć ryzyko pojawienia się ptaszyńca w kurniku, jest skrupulatne kontrolowanie gniazd, klatek oraz akcesoriów używanych do hodowli drobiu, a także ich regularna dezynfekcja. Ze względu na wysokie tempo rozrodu ptaszyńca istotne jest odpowiednio wczesne wykrycie jego obecności. Dlatego należy uważnie obserwować zachowanie ptaków – ich zwiększający się niepokój w godzinach nocnych jest jednym ze zwiastunów pojawienia się omawianego pasożyta w kurniku. Inną poszlaką są niewielkie ślady krwi na skorupach jaj.
Zwalczanie ptaszyńca
Podstawowa metoda zwalczania ptaszyńca to zlikwidowanie odpowiednich warunków dla jego rozwoju. Polega to na regularnym i dokładnym usuwaniu z kurnika wszelkich nieczystości (kurzu itd.) i myciu go wodą z dodatkiem odpowiednich detergentów. Kolejnym orężem w walce z ptaszyńcem są naturalne środki. Jednym z nich jest wapno, którym można posypać ściółkę i pokryć ściany kurnika – w ten sposób zatkane zostaną szpary, gdzie kryją się pasożyty. Inne naturalne substancje pomagające zwalczyć ptaszyńca to olejki, m.in.: cedrowy, eukaliptusowy, goździkowy czy z trawy cytrynowej. Często domowe sposoby są pierwszym krokiem, który możemy zrobić na drodze zwalczania ptaszyńca u kur i wyznaczą nam czy musimy sięgać po inne, poważniejsze metody. Warto jednak pamiętać, że wspomniane metody cechują się ograniczoną skutecznością. Zdecydowanie efektywniejszym, ale wciąż naturalnym, sposobem na ptaszyńca jest ziemia okrzemkowa (diatomit).
Działanie ziemi okrzemkowej polega na tym, że jej ostre krawędzie przecinają zewnętrzną powłokę pasożyta, co z kolei powoduje jego obumarcie poprzez stopniowe wysychanie. Ziemia okrzemkowa absorbuje też wilgoć, co likwiduje korzystne warunki do rozmnażania się i rozwoju ptaszyńca. Możesz rozsypać ją na ściółkę albo bezpośrednio na drób. Innym sposobem aplikacji jest wymieszanie ziemi z wodą i w takiej formie rozprowadzenie jej po powierzchniach kurnika (taki zabieg warto powtórzyć kilka razy w przeciągu kilku dni) – można to zrobić, rozpylając roztwór lub pokrywając nim ściany kurnika oraz elementy klatek. Warto pamiętać, że ziemia okrzemkowa, np. NO PEST Diatomite Powder, to preparat w pełni bezpieczny dla ptaków. Można ją stosować w każdej hodowli – nie ma ryzyka, że mięso oraz jaja zostaną w jakimkolwiek stopniu zanieczyszczone.
Powszechnym sposobem zwalczania ptaszyńca kurzego jest stosowanie akarycydów (środków roztoczobójczych) o działaniu kontaktowym, najczęściej w postaci oprysków. Rozcieńczonym koncentratem spryskuje się wszystkie zakamarki i elementy, w których może skrywać się ptaszyniec: gniazda/klatki, ściółkę, ściany, sufit, okna itd. Zabieg ten należy powtórzyć kilka razy przy zachowaniu ok. tygodniowego odstępu czasowego. Aby ta metoda była skuteczna, najpierw trzeba oczyścić powierzchnie, które będą podlegać dezynsekcji. Minusem metody wykorzystującej preparaty chemiczne jest to, że roztocza takie jak ptaszyniec, mogą się na nie uodparniać, dlatego konieczna jest częsta zmiana środka na taki, w którego składzie będzie się znajdowała inna substancja czynna. Ten problem nie występuje w przypadku nowej generacji preparatów przeznaczonych do walki z roztoczami. Mowa tutaj m.in. o oprysku NO PEST Strangler Pro Ec. Jest to specyfik oparty o innowacyjną formułę wykorzystującą związki silikonowe, których działanie polega na tym, że wytwarzają one cienką powłokę oblepiającą roztocza, w efekcie czego te giną poprzez brak dostępu do tlenu. Zasady aplikacji są identyczne z tymi, które obowiązują przy standardowych opryskach przeciw ptaszyńcom. NO PEST Strangler Pro Ec nie zawiera czynnych substancji biobójczych, zatem jest w pełni bezpieczny dla zwierząt oraz ludzi.
Oprócz tego, proponujemy także Annihilator Extreme No Pest®, który jest profesjonalnym i skutecznym opryskiem owadobójczym na owady. Pamiętaj, że jest to specjalistyczny produkt, co wiąże się z dodatkowymi środkami ostrożności. Posłuży on zarówno jako skuteczne zwalczanie ptaszyńca , jak i zaopatrzy Cię na zwalczanie innych szkodników. Jeśli nie chcesz samodzielnie poddawać się zwalczaniu ptaszyńca - skontaktuj się ze specjalistyczną ekipą, która wykonuje takie zabiegi na co dzień.
Kolejnym i dedykowanym produktem do zwalczania ptaszyńca kurzego jest Środek na ptaszyńca kurzego, piórojady, obrzeżki, muchy w kurniku, gołębniku oprysk Mite Gone No Pest® 250ml. Jest to dedykowany ptaszyńcom kurzym koncentrat do sporządzenia roztworu wodnego, który stosuje się jako oprysk. Warto podkreślić jego skuteczność zawdzięczaną aż 3 silnym substancją czynną, która nie da ptaszyńcom, piórojadom i muchom w kurniku za wygraną!
Pełne spektrum środków, które pozwolą Ci pozbyć się ptaszyńca kurzego, znajdziesz tutaj. W przypadku wszelkich pytań związanych ze zwalczaniem roztoczy oraz innych szkodników, zachęcamy do kontaktu z obsługą naszego sklepu.
Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies niezbędnych do działania podstawowych funkcji.
Dodatkowo potrzebujemy twojej zgody na wykorzystywanie plików cookies przez podmioty trzecie w celu korzystania z narzędzi zewnętrznych.
